Misschien herken je het wel vanuit een nachtmerrie. Je droomt over een bedreigende situatie en je probeert je stem te verheffen, maar je mond kan geen enkel geluid produceren. Je wil wegrennen, maar je krijgt je voeten niet van de grond. Het geeft een heel machteloos gevoel als je zoiets droomt.

In mijn dromen gebeurt dit ook zo nu en dan, maar in real life heeft mijn lijf ook diverse keren op deze wijze gereageerd. In enkele situaties waarin ik me extreem angstig voelde, kreeg ik mijn lichaam en tong niet in beweging. Ik hield me juist overdreven kalm en stil. Ik liet zelfs gebeuren waar mijn belager naar verlangde, om er zo snel mogelijk en zonder kleerscheuren vanaf te zijn.

Ik heb me vaak zó stom gevoeld, dat ik niet voor mezelf opkwam. Het gevoel bekroop me iedere keer weer dat ik laf was. Ik ervoer dat de schuld bij mij lag, omdat ik te zwak was om me te verzetten. Dat ik een gemakkelijk slachtoffer was, door mijn gebrek aan weerbaarheid. Dit is één van de redenen geweest, waarom ik pas jaren later heb gedeeld met anderen wat ik mee had gemaakt. Want wat als mensen me zouden vragen waarom ik niet “gewoon” wegrende? Wat als ze me zouden vragen waarom ik niet “gewoon” een klap uitdeelde of een ‘NEE’ schreeuwde, zoals ik bij zelfverdediging had geleerd?

Later heb ik geleerd dat “bevriezen” een heel normale reactie is op levensbedreigende situaties. De plotselinge stress brengt je lijf in overlevingsstand. Je lichaam wordt voorbereid om te vechten, vluchten óf bevriezen. Hoe je lijf in een stressvolle situatie reageert, gebeurt instinctief. Je maakt hier dus geen bewuste keuze voor, maar je lichaam wordt automatisch aangestuurd door je hersenen. Doordat iemand me ooit over deze oerreactie vertelde, ben ik mijn eigen handelen beter gaan begrijpen. Dat hielp om mezelf – als het ware – te vergeven voor mijn gebrek aan weerbaarheid. Ik ging me minder stom voelen, over de manier waarop ik had gereageerd.

Vluchten, vechten of bevriezen dus. Heb jij één van deze drie oerreacties wel eens mee moeten maken?